‘Het retaillandschap in Nederland verschraalt, in welke stad je ook bent overal vind je dezelfde formules’. De roep om zelfstandige ondernemers wordt steeds groter. Ook bij winkelontwikkelaars staat dit (sinds kort) op de agenda. Corio heeft een onderzoek laten uitvoeren waaruit bleek dat meer dan negentig procent van de nieuw ontwikkelde winkels in de afgelopen vijf jaar zijn verhuurd aan ketens. In datzelfde onderzoek kwam naar voren dat in 2022 geen zelfstandige ondernemers meer actief zullen zijn in het A1 winkelgebied.

In de Food sector is deze trend al een aantal jaren zichtbaar. Gespecialiseerde winkels zoals de slager, bakker, groenteboer en buurtsupers kregen concurrentie van de uitgebreide versafdelingen van supermarkten. Deze kleine lokale winkels verdwenen en werden vervangen door meer en grotere vestigingen van beperkt aantal supermarkten.

Uiteraard kwam er een tegenreactie. Consumenten gingen op zoek naar variatie. De vraag naar eerlijke en unieke producten wakkerde aan. Inmiddels kun je voor ieder food segment een formule met meerdere vestigingen opnoemen die op deze hang naar variatie en uniciteit hebben ingespeeld. Deze formules zijn onderweg om van zogenaamde ‘local heroes’ door te groeien naar de ketenwinkels van de toekomst.

Een goed voorbeeld is Grape District met vestigingen in vijf grote steden (Amsterdam, Utrecht, Rotterdam, Den Haag en Haarlem). Door fris en innovatief ogende winkels met een beperkt maar toegankelijk aanbod van wijnen en met een heldere communicatie over deze wijnen weten zij zowel de startende wijndrinker als de gevorderde wijnliefhebber aan zich te binden. Door interactieve sessies zoals proeverijen op zondagmiddag ontmoeten klanten van Grape District elkaar op een informele manier waardoor zij zich nog meer met elkaar en met de winkel verbonden voelen. Ook de Coffee Company vervult een zelfde ontmoetingsfunctie. Met vestigingen in zes steden breidt ook het netwerk van deze nieuwe formule zich snel uit. Kenmerken van het concept zijn de uitgebreide koffiekeuze, lange tafels (aanschuif principe) en gratis wireless internet.

Fishes heeft vestigingen in Amstedam, Utrecht en Breukelen. Met een verfrissende interieur, uitgebreide keuze uit verse vis en dagverse traiteur producten zit ook deze formule in de lift. Het Vlaamsch Broodhuys en de Keurslager behoren ook tot deze categorie van innovatieve foodformules. De overeenkomst tussen deze formules is dat ze inplaats van alleen producten ook een beleving verkopen.

Voor het non-food segment kunnen we dezelfde trend verwachten. Ook hier zal de vraag van de consument naar unieke, echte en gevarieerde producten en een ‘shop beleving’ de overhand nemen. Rituals is een mooi voorbeeld van een formule die op deze trends heeft ingespeeld en heeft zich inmiddels in zeer korte tijd opgewerkt tot een wereldwijde ketenwinkel.

Aangezien de huurprijzen in A1 winkelgebieden op pijl zullen blijven zelfs, zoals gebleken, in tijden van recessie zal het voor de kleine zelfstandige niet mogelijk zijn hier een pand aan te huren. De ontwikkelaars van nieuw winkelvastgoed zullen het belang van diversiteit en vernieuwing inzien maar het is de vraag of ze ook (op de korte termijn) bereid zullen zijn daar in te investeren. De vernieuwing in centrumgebieden zal moeten gaan komen van de ketens van de toekomst. De B en C winkelgebieden (aanloopgebieden) gelden als broedplaatsen voor deze Local Heroes. Dus als je een ‘preview ‘ wilt van onze toekomstige ketens zijn dat momenteel de ‘places to be’ en wat mij betreft ook de ‘places to buy’.

Femke Wokke