Weersomstandigheden zijn de bepalende factor geworden voor binnenstadbezoek. Speciale verkoopacties doen er steeds minder toe.
De drukte in de winkelstraat loopt parallel met het aantal uren zonneschijn. Dat is grofweg de conclusie uit de door Bureau RMC verzamelde bezoekcijfers over de eerste zes maanden van dit jaar. 2023 leek aanvankelijk een rampzalig jaar te worden voor binnensteden, maar door het bovengemiddelde voorjaarsweer in mei en juni bleef de daling in het aantal passanten beperkt tot -2,5 procent.
Al sinds 2015 predikt directeur Huib Lubbers van Bureau RMC dat gemeenten voor wat hun binnensteden niet alleen moeten inzetten op een gevarieerd winkelaanbod, maar ook op voldoende vertier. Nog nooit zag hij die trend zo sterk in de cijfers terug als in de eerste zes maanden van dit jaar. Hij doopte zijn halfjaarlijkse rapport om die reden ‘Klimaatverandering in de winkelstraat’.
2023 begon dramatisch, qua bezoek aan de binnensteden, vertelt Lubbers. Begin 2022 waren de winkels als gevolg van corona nog drie weken dicht, en toch lagen de bezoekcijfers van dit jaar na drie maanden nog eens 11 procent láger. ‘Het was begin dit jaar koud, en het was vooral in maart ook erg nat’, zegt Lubbers. ‘Dan komen mensen niet. En ja, misschien was er vorig jaar na de coronasluiting ook wel sprake van een kleine inhaalrace.’
Vanaf begin mei 2023 brak de lente goed door en stegen de bezoekcijfers navenant. ‘Oude mechanismen werken niet meer’, ziet Lubbers. ‘Januari was met alle uitverkoop vroeger altijd een goede winkelmaand. In maart gingen mensen op jacht naar nieuwe meubels en voorjaarskleding. Dat effect bestaat nauwelijks nog. Ook speciale acties als Black Friday boeten in aan belang. De binnenstad wordt een plek voor vertier, waar je na het shoppen in de zon op een terras wil zitten.’
Positieve bijvangst van die trend: het online bestellen is over zijn hoogtepunt heen. ‘We zien na een aarzelend begin het bezoek aan fysieke winkels in 2023 echt stijgen. Het samen winkelen is populair, nu dat weer kan. Mits de weersomstandigheden dat toelaten, natuurlijk. Het moet ook niet té warm worden. Begin juli zagen we op een dag een stijging van 42 procent ten opzichte van diezelfde dag, vorig jaar. We vreesden voor een foutje in onze tellingen, maar het bleek toen de heetste dag van 2022 te zijn geweest met temperaturen van ver boven de dertig graden.’
Wat betekent dit voor gemeenten? Ze moeten blijven inzetten op breder vertier in de binnenstad en met de klimaatopwarming is vergroening van centrale pleinen een must. ‘Meer water, meer groen, meer vertier’, vat Lubbers samen.
Qua drukteverdeling over de dagen zijn de ontwikkelingen minder spectaculair. Wel is de zaterdag, van oudsher veruit het drukst, met 18 procent van het totaal aantal bezoekers in 2023 nog maar nipt populairder dan de vrijdag (17 procent). De groei van de zondag (11 procent) is tot stilstand gekomen.